Nieuws

Bewijs door getuigen

In een procedure kunnen partijen bewijs leveren door het overleggen van schriftelijke bewijsstukken, maar ook door het leveren van getuigenbewijs. De rechter kan in een tussenvonnis bepalen dat van stellingen bewijs mag worden geleverd door het horen van getuigen. Dit getuigenverhoor wordt ook wel enquête genoemd.

Oproepen getuigen/verschijningsplicht

Getuigen worden opgeroepen door de partij die hen wil laten horen. Oproeping wordt gedaan door middel van aangetekende brief of deurwaardersexploot waarin de getuige wordt opgeroepen te verschijnen tegen de geplande datum van het getuigenverhoor. Een getuige die op wettige wijze is opgeroepen is verplicht om te verschijnen. Blijft de getuige weg dan kan uiteindelijk de getuige ook door de ‘sterke arm’ worden opgehaald om te verschijnen.

Verschoningsrecht

Op het beginsel dat een ieder gehouden is te getuigen zijn 2 uitzonderingen, deze partijen hebben een verschoningsrecht. De eerste categorie zijn de getuigen die levenspartner zijn of verwanten, tot in de tweede graad, van een partij. De tweede categorie zijn de getuigen die uit hoofde van hun ambt, beroep of betrekking een geheimhoudingsplicht hebben (bijvoorbeeld een advocaat of arts).

Eed/belofte

Na het binnenroepen van de getuige zal de rechter zal de getuige opdragen de gehele waarheid en niets dan de waarheid te spreken en vragen dit met de belofte of de eed te bezegelen. De eed luidt: ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig’. De belofte luidt: ‘Dat beloof ik’. Voor de goede orde, het afleggen van de belofte in plaats van de eed kent (in tegenstelling tot wat nog wel eens gedacht wordt) geen onderscheid ten aanzien van het onder ede staan en de gehoudenheid tot het naar waarheid verklaren.

Meineed

Indien de getuige niet verklaart naar waarheid is sprake van meineed. Meineed wordt zwaar bestraft, met een maximale gevangenisstraf van 6 jaar of geldboete van de 4e categorie. Daarnaast kan de getuige ook (civielrechtelijk) aansprakelijk worden gehouden voor de schade die is ontstaan door de verklaring in strijd met de waarheid.

Vragen

De rechter zal allereerst vragen stellen aan de getuige. Vervolgens zal de partij die de getuige heeft opgeroepen om bewijs te leveren vragen mogen stellen aan de getuige. Tenslotte zal ook de tegenpartij vragen mogen stellen aan de getuige.

Taxe

Aan het einde van de verklaring zal de getuige worden gevraagd of hij kosten heeft gemaakt in het kader van het getuigenverhoor, waarbij gedacht kan worden aan reiskosten en eventueel gederfde omzet. Deze kosten worden in beginsel in overleg door partijen begroot, excessieve opgevoerde bedragen hoeven dus niet geaccepteerd te worden. Als men er niet uitkomt zal de rechter de kosten naar redelijkheid begroten. De partij die de getuige heeft opgeroepen om te worden gehoord voldoet in eerste instantie de kosten aan de getuige. Uiteindelijk zal bij het eindvonnis de in het ongelijk gestelde partij ook worden veroordeeld in de kosten van de getuige.

Proces-verbaal

De door de rechter en partijen gestelde vragen en door de getuige gegeven antwoorden (waaronder vaststelling van de taxe) worden door de rechter opgenomen in een verklaring: het proces-verbaal. Dit proces-verbaal wordt na voorlezing, en eventueel correctie ingeval sprake is van onjuistheden en/of onvolledigheden, vervolgens door de getuige ondertekend. Het proces-verbaal maakt daarmee onderdeel uit van het procesdossier.

En dan verder

De rechter zal uiteindelijk bij het eindvonnis, al dan niet nog na een contra-enquête (getuigenverhoor van de tegenpartij) en/of een conclusie na enquête (processtuk na de getuigenverhoren waarin uiteengezet wordt waarom en hoe volgens partijen de getuigenverklaringen hebben geleid tot het slagen in het leveren van bewijs), ook de getuigenverklaringen – gemotiveerd – mee laten wegen in het eindoordeel.

Tot zover een eerste introductie ten aanzien van het getuigenverhoor.